Kringlopen in de meervoudsvorm? Dat is een bewuste keuze. De stoffenkringloop of productenkringloop binnen de landbouw krijgt veel aandacht, met name tussen akkerbouwer, veehouder en verwerker. Maar er is ook een kringloop met de consument. Die is tot nu toe vooral afnemer van producten (voedsel), maar zal ook weer leverancier van grondstoffen moeten worden.

Naast de stoffenkringloop gaan er geldstromen rond. Als geld wordt gebruikt waarvoor het is, als ruilmiddel om transacties makkelijk te maken, is dat ook een kringloop die een fair gehalte moet hebben zodat de stoffenkringloop en daarmee de bodem optimaal kan worden verzorgd.

En er is nog de energiekringloop. Die staat nog helemaal in de kinderschoenen. Daar hebben we op het verschepen van houtpellets na, zogenoemd “circulair en CO2 neutraal”, nog weinig bedacht wat wat ook maar enigszins in de buurt van een kringloop komt.

Vandaar kringlopen.

Als Practor Kringlooplandbouw voor het (MBO) onderwijs en docent bodemvruchtbaarheid werk ik aan kennis over bodemverzorgende landbouw. Met deze website wil ik bijdragen aan beeldvorming rond kringlopen met een gezonde en vitale bodem als basis. “Kringlooplandbouw”, het lijkt een simpel begrip en is dat technisch gezien ook wel: “Gewoon reststromen als grondstof gebruiken en natuurlijke bronnen met mate en alleen op regeneratieve manier”. Dit is het in essentie wel. Maar hoe dat maatschappelijk vormgegeven kan worden, dus hoe de landbouw en de maatschappij in Nederland dat in een jaar of tien gaan doen op een manier dat boeren mogelijk blijft? Dát is een mega transitie. Zo groot als de landbouwverandering was die Mansholt heeft ingezet, zo groot zie ik de verandering waar we nu aan werken ook. We hebben het tijdperk van veranderingen achter ons, we staan nu voor een verandering van tijdperk. Naar een tijdperk met veel minder inputs van buitenaf en een veel meer regionale landbouw waarin zorg voor onder andere bodem en biodiversiteit leidend is.

Op deze website staan artikelen van anderen en van mijzelf die bijdragen aan de beeldvorming van de toekomst van de landbouw. Veel leesplezier en ik kijk uit naar uw aanvullingen en vragen.

Ruud Hendriks

Practor Kringlooplandbouw bij Aeres MBO

Docent bodemvruchtbaarheid bij Aeres Warmonderhof

Opleidingen: HBO akkerbouw, WUR biologische landbouw.

Ervaring: Teamleider en docent bodemvruchtbaarheid bij Aeres Warmonderhof, Zelfstandig trainer en workshopbegeleider (Terrestris), Trainer bij de Nederlandse Vereniging voor Ekologische Landbouw.