Er is niet aan te ontkomen. Het stikstofdossier. Ook op deze website maak ik ruimte om het stikstofdossier te belichten. Mijns inziens is het stikstofprobleem maar een deelaspect dat toevallig nu even de boventoon voert. Feitelijk hebben we een kringloopprobleem. We importeren heel veel mineralen, voeren er minder van af, en wat er over blijft is zoveel dat het een probleem is. Ingewikkelder is het niet. Omdat we veel stikstof binnen halen in de vorm van kunstmest en krachtvoer is dat nu een probleem. Evenzo voor fosfaat. Aangenomen dat het overheidsstreven slaagt, ‘in 2030 vrijwel geen import van voeders van afstand en vrijwel geen kunstmest’, dan is er ook geen overschotprobleem en dus ook geen stikstofprobleem meer. Omwille van het behoud van de derogatie is de overheid er op gebrand om het probleem snel te tackelen. Maar het is jammer om nu geld en energie te stoppen in iets dat door het overkoepelende beleid al wordt ondervangen.
Is stikstof nou een probleem of niet? Nee, het is een normale stof die van waarde is in de mineralenkringloop. En Ja, omdat alles waarvan teveel wordt gebruikt een probleem wordt. En we gebruiken er teveel van, we zijn ‘stikstofverslaafd’. Er van uitgaande dat we de resterende natuur en biodiversiteit willen behouden moet dat veranderen. Heel het oostelijk en zuidelijk zandgebied heeft van nature arme grond waar de impact van het overschot groot is. De eenzijdige bemesting met stikstof maakt dat de natuur gaat doen wat landbouwgewassen door stikstof ook doen: sneller groeien. Daardoor zijn de snelgroeiende plantensoorten in het voordeel en verdringen ze de andere soorten. De soortafhankelijke fauna wordt in die verandering meegesleept. Net als bij landbouwgewassen verschuiven daarnaast de verhoudingen van de mineralen in de planten. De hoeveel sporenelement bijvoorbeeld wordt naar verhouding lager waardoor met dezelfde hoeveelheid voer als vroeger nu minder voedingsstoffen worden opgenomen. Met afsterven van dieren als gevolg. En laten we niet vergeten dat bij het verminderen van het chemiegebruik in de landbouw ook de landbouw weer toenemend afhankelijk is van de biodiversiteit in de omgeving. Behoud van diversiteit is ook een gezonde vorm van eigenbelang. Hieronder vind je artikelen die de situatie rondom stikstof in beeld brengen.
……………..
Stikstof, het blijft tobben
Bij nieuwere cijfers hoop je altijd op verbetering. In 2017 was de stikstofbenutting in de landbouw 45%. In 2018 was deze 43%. Dit bevestigt helaas de tendens dat de vooruitgang in stikstofbenutting stokt en zelfs in een achteruitgang dreigt te veranderen. In 2018 was het verlies 50%, in 2017 was die nog 45%
Onderstaand het stroomschema van de landbouwstikstof in 2018. Van de 664miljoen kg N die via met name krachtvoer en kunstmest werden aangekocht kwamen maar 285 miljoen kg in de producten terecht, dat is 43%. Rond 7% werd nog in andere vormen verkocht, waaronder mestafzet buiten de landbouw. Dat betekent dat 50% (!) verloren is gegaan naar bodem(water) en lucht. De helft van het geld dat de boer aan stikstof heeft besteed is dus weer verloren gegaan. Dat is gemiddeld 183 kg per hectare! Daarmee zijn we nog steeds koploper in Europa. Dan is het helaas begrijpelijk dat de overheid doorpakt met het inkrimpen van de stikstofruimte. Overigens die 183 kg is ook een euro of 200 waard, zolang de prijs nog even niet stijgt. Met het knijpen van de olieaanvoer kan die zomaar omhoog schieten.
……………………
……………………
Het overgrote deel van de uitstoot van ammoniak in Nederland is afkomstig van de landbouw: ongeveer 86% in 2016. De afgelopen jaren zijn er al veel maatregelen genomen waardoor er nu veel minder ammoniak vrij komt uit de landbouw dan vroeger. Er is een daling van dik 65% bereikt sinds 1990. Die daling is de afgelopen jaren echter gestopt, en nog steeds zijn we per hectare uitgedrukt de top van Europa. Dus ja er is veel gedaan, maar we komen helaas van zó ver dat het nog lang niet genoeg is.
……………………
……………..
Er wordt voor gepleit om de stikstof die uit het buitenland ons land binnen komt waaien niet mee te rekenen bij de totale depositie. Dat die stikstof niet van ons komt maar wel binnen komt en neerslaat is een niet te ontkennen realiteit. We zouden echter wel boter op het hoofd hebben als we het niet meerekenen maar aan het producerende buitenland toe willen bedelen. Omdat het buitenland en dag later op de stoep zal staan om ons dringend te wijzen op de hoeveelheid stikstof die wij produceren die bij hun terecht komt. Die is namelijk meer dan 3 keer zo groot……
………………………..
Soms zijn er onderzoeken die de maatschappij ineens meer dan gemiddeld aanspreken. Het dramatische verlies aan insecten is daar een voorbeeld van. De impact van verzuring werd door de situatie bij de koolmezen geïllustreerd. Ammoniak veroorzaakt verzuring van de bodem waardoor de calciumbeschikbaarheid minder wordt. Dat geeft dunne eierschalen en broze botten, dus uiteindelijk decimeren van het mezenbestand. Daarnaast verandert de voedselbeschikbaarheid door het verschuiven van het soortenbestand en verandert de voedselkwaliteit door een veranderende mineralensamenstelling in het voedsel die verder gaat dan alleen calciumvermindering.